پترولوژی و ژئوشیمی سنگ های ولکانیکی منطقه ناسفنده(شرق نهبندان) - ایران

چکیده: منطقه ی ناسفنده در 15کیلومتری شمال شرق نهبندان و در بخش شمالی ایالت ساختاری سیستان، بر روی پارگی گسل نه شرقی واقع شده است. در این منطقه مجموعه ای از سنگ های آتشفشانی متعلق به پلیو-کواترنری بر روی واحدهای فلیشی کرتاسه ی بالایی- پالئوسن قرار گرفته اند. شواهد میکروسکوپی و نتایج آنالیزهای شیمیایی این سنگ ها را تراکی آندزیت، آندزیت بازالت، بازالت و اُلیوین بازالت معرفی می کند. بافت های غالب این سنگ ها، پورفیری با خمیره ی میکرولیتی، جریانی، حفره ای و بادامکی می باشد. کلینوپیروکسن، آمفیبول، اُلیوین و مقدار کمی پلاژیوکلاز، فنوکریست های اصلی این سنگ ها را تشکیل می دهند. بافت-های نشان دهنده ی عدم تعادل، وقوع دگرسانی های کربناتی شدن، پروپیلیتیک و اکسیداسیون کانی های آهن دار در این سنگ ها متداول است. حضور انکلاوهای آمفیبولیتی و کلینوپیروکسنیتی نیز در این سنگ ها رایج می باشد. این سنگ ها ماهیت آلکالن سدیک دارند و مربوط به محیط های درون صفحه ای می باشند. غنی شدگی عناصر lree نسبت به hree در نمودارهای بهنجار شده نسبت به کندریت و lileها نسبت به hfseها در نمودارهای بهنجار شده نسبت به morb و گوشته ی اولیه، بیانگر وجود گارنت در منشاء است. به علاوه غنی شدگی lree و نبود آنومالی eu در سنگ های بازالتی، معرف ویژگی های ولکانیسم درون صفحه ای می باشد. آلکالی بازالت های مورد مطالعه، ویژگی های ژئوشیمیایی مشابه oib دارند و به وسیله ی یک منشاء گوشته ای غنی شده با درجات ذوب بخشی کم در میدان پایداری گارنت(احتمالاً در استنوسفر)، شکل گرفته اند. به نظر می رسد عملکرد گسل نه خاوری و گسل های فرعی دیگر، باعث ایجاد شکستگی و کاهش فشار شده و شرایط مناسبی برای خروج سریع و آسان ماگما را به سطح زمین فراهم نموده اند. تعیین عمق ذوب بخشی ناحیه منشاء، عمق در حدود 110کیلومتر را برای آلکالی بازالت های ناسفنده نشان می دهد. واژه های کلیدی: پترولوژی- ژئوشیمی- ولکانیسم- ناسفنده- نهبندان.